«ΔΕΝ ΤΡΕΛΑΘΗΚΑ…»

Του Θωμά Νούσια

Θα έσκαγα αν δεν το ρώταγα.
– Κυρία Βλάχου, γιατί στηρίζετε Στεφανόπουλο; Όλες οι άλλες οι φιλικές στη Ν.Δ. εφημερίδες είναι με τον Μητσοτάκη.
– Μα δεν τρελάθηκα να στηρίξω Μητσοτάκη! Έχω ακόμα σώας τας φρένας. Ξέρω πως αύριο το πρωί θα εκλεγεί με μεγάλη πλειοψηφία, η ”Καθημερινή” όμως δεν υπήρχε περίπτωση να τον βοηθήσει.
– Γιατί;
– Γιατί τον ξέρω πολύ καλά και από πολύ παλιά.

31 Αυγούστου 1984. Μια μέρα πριν την εκλογή νέου προέδρου της Ν.Δ. Είμαι για λίγες μέρες στην Αθήνα και περνάω από τα γραφεία της «Καθημερινής» να πάρω ένα βιβλίο από τις εκδόσεις της. Ρωτάω τον θυρωρό αν μπορώ να δω την κυρία Βλάχου, σίγουρος πως η απάντηση θα είναι αρνητική.
– Ποιος τη ζητάει;
Του λέω ότι δουλεύω σε εφημερίδα των Ιωαννίνων, επικοινωνεί μαζί της στο εσωτερικό τηλέφωνο και…
– Η κυρία Βλάχου σάς περιμένει!

Μπαίνω με πολύ τρακ στο ιστορικό γραφείο του πέμπτου ορόφου της οδού Σωκράτους 57. Μικρός, άκουγα πως την Ελλάδα την κυβερνούν τρεις άνθρωποι: Βλάχου, Λαμπράκης, Μπότσης. Την 21η Απριλίου του ’67 η Ελένη Βλάχου προτίμησε να κλείσει τις εφημερίδες και τα περιοδικά της και να καταστραφεί οικονομικά για να μη συνεργαστεί με τη χούντα. Δραπέτευσε από το σπίτι της, όπου ο δικτάτορας την κρατούσε φυλακισμένη και φρουρούμενη, διέφυγε μεταμφιεσμένη στο εξωτερικό και πρωτοστάτησε στον αντιδικτατορικό αγώνα.

Η ηλικιωμένη κυρία που με υποδέχεται δεν μοιάζει καθόλου «σιδηρά» και είναι μαζί μου εξαιρετικά φιλική και ομιλητική. Βλέπει τον άγνωστο νεαρό συντάκτη επαρχιακής εφημερίδας σαν συνάδελφο και του εμπιστεύεται πράγματα που δεν θα τα έλεγε δημοσίως. Όπως τη γνώμη της για τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη.

«Η οικονομική κατάσταση της ”Καθημερινής” είναι τραγική, μου λέει. Το παμπάλαιο πιεστήριο και οι λινοτυπικές μηχανές μας είναι για πέταμα και δεν έχουμε λεφτά να περάσουμε στη νέα τεχνολογία. Μπορούμε να φιλοξενούμε κείμενά σας, να ξέρετε όμως ότι όλοι οι συνεργάτες-αρθρογράφοι μας είναι άμισθοι».

Πάγια τακτική: οι μιντιάρχες κλαίγονται για τα οικονομικά τους για να μη πληρώνουν. Η Βλάχου όμως ήταν ειλικρινής. Τα γεγονότα που ακολούθησαν επιβεβαίωσαν ότι η εμβληματική εφημερίδα είχε πράγματι τα χάλια της: Πώληση στον Κοσκωτά, κατασχέσεις, δικαστικές περιπέτειες, πώληση στον πατέρα Αλαφούζο.

Η Ελένη Βλάχου ήταν συντηρητική. Πολεμούσε την αριστερά και τους Παπανδρέου, όπως ο πατέρας της ο Γεώργιος Βλάχος πολεμούσε με πάθος τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Μπορεί κάποιος να διαφωνεί μαζί της κάθετα και διαγώνια, δεν μπορεί όμως κανένας να αμφισβητήσει την εντιμότητά της.

Η «Καθημερινή» χρεοκόπησε γιατί είπε «όχι» στη χούντα. Και γιατί η εκδότριά της επέμενε να είναι μόνο εκδότρια. Δεν εκμεταλλεύτηκε την τεράστια πολιτική της δύναμη για να θησαυρίσει με θαλασσοδάνεια, μίζες και δημόσια έργα. Ήταν μια χρεοκοπία-τίτλος τιμής.