Του ΘΩΜΑ ΝΟΥΣΙΑ
Ερευνητική δημοσιογραφία ή copy paste; Ενημερωμένος και «ψαγμένος» πολίτης ή σανοφάγος ξερόλας; Από τον εμφύλιο «εμβολιαστές-αντιεμβολιαστές» περάσαμε στη σύρραξη «ρωσόφιλοι-ουκρανόφιλοι». Και από τους απίθανους τύπους που μας κούναγαν το δάχτυλο για τον covid, στις ανάλογης εγκυρότητας «αυθεντίες» για το Ουκρανικό. Στο ίδιο έργο θεατές, όπως σε κάθε θέμα που καίει: σκάνδαλο Νovartis, πανδημία, ανατιμήσεις.
Κανάλια και σάιτ της πλάκας (και της διαπλοκής) που συγχέουν την ενημέρωση με την προπαγάνδα. Δημοσιογράφοι-χρυσωμένα παπαγαλάκια, βασιλικότεροι του βασιλιά. Παρουσιαστές που βγάζουν λογύδρια, αντιδικούν με τους καλεσμένους και τους υπαγορεύουν τι να πουν, αντί να υποβάλουν ερωτήσεις και να συντονίζουν τη συζήτηση. «Ειδικοί αναλυτές» από τα Lidl. Mε ελάχιστους σοβαρούς επαγγελματίες της πληροφόρησης να παλεύουν κόντρα στο κύμα.
Πόσοι από εμάς αναζητούν και μελετούν τις δηλώσεις όλων των πλευρών πριν ξεσπαθώσουν κατά ή υπέρ του Πούτιν; Ολόκληρες όμως, αυτούσιες, όχι πασαλείμματα και διαστρεβλώσεις! Πόσοι διάβασαν προσεκτικά τις διαφορετικές προσεγγίσεις υπεύθυνων επιστημόνων πριν μπουν στον σκυλοκαβγά για τα εμβόλια; Πόσοι έχουν καταλάβει γιατί η χώρα μας έχει τους περισσότερους θανάτους από covid, τα ακριβότερα καύσιμα, το ακριβότερο ρεύμα, τα πιο αναξιόπιστα ΜΜΕ, τη μεγαλύτερη διαφθορά;
Ο καλά ενημερωμένος αμφιβάλλει για τα πάντα και δεν σταματάει να ψάχνει. Ο ημιμαθής δεν αμφιβάλλει για τίποτα, είναι σίγουρος για όλα: «Από κει οι κακοί, από δω οι καλοί. Πες μας με ποιον είσαι!». Οπαδισμός, Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός. Να ψάξει να βρει τι κρύβεται πίσω από τα γεγονότα; Αιτίες, αφορμές, ιστορικό; Μα το ψάξιμο και οι σύνθετες σκέψεις είναι μπελάς, κουράζουν το μυαλό. Αν ανεβάσει στροφές θα το κάψει!
Βλέπεις, για παράδειγμα, να καταδικάζουν τη ρωσική εισβολή με ψηφίσματα και διαδηλώσεις. Πρώτη σου σκέψη: «Μπράβο τους! Πολύ σωστοί! Μαζί τους κι εγώ!». Αν δεν έχεις μνήμη χρυσόψαρου, κάνεις και δεύτερη σκέψη: «Γιατί οι συγκεκριμένοι δεν αντιδρούν με τον ίδιο τρόπο σε κάθε εισβολή και βομβαρδισμό αμάχων; Σε Γιουγκοσλαβία, Ιράκ, Συρία, Αφγανιστάν, Λιβύη, Παλαιστίνη, Κύπρο; Γιατί άλλες φορές είναι με τα θύματα και άλλες με τους θύτες; Η επιλεκτική ευαισθησία δεν προδίδει υποκρισία, σκοπιμότητες, τυχοδιωκτισμό, ρατσισμό, κυνισμό, τυφλό φανατισμό;».
Ακούς ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία γίνεται γιατί τρελάθηκε ξαφνικά ο Πούτιν. Ή ο Ζελένσκι. Πρώτη αντίδραση: Κατάρες για τον «τρελό» που θέλει να μας αιματοκυλήσει, ευχές για ειρήνη. Λες και λύνονται τα προβλήματα με ευχές ή με κατάρες. Αν συνηθίζεις να καταπίνεις αμάσητα όσα σου σερβίρουν, σταματάς εδώ. Αν όχι, θυμάσαι ότι τα ίδια σού έλεγαν για τον Σαντάμ, τον Καντάφι και άλλους και αποδείχθηκαν παραμύθια της Χαλιμάς. Δεν τα έλεγαν όμως και για τον Κλίντον ή τον Μπους όταν ισοπέδωναν χώρες, βομβάρδιζαν γυναικόπαιδα και δημιουργούσαν εκατομμύρια πρόσφυγες.
Η μετεμφυλιακή γενιά, τα παιδιά του ‘50 και του ‘60, μεγαλώσαμε με έναν μπαμπούλα: «Οι κομμουνιστές θα μας σφάξουν με τα κονσερβοκούτια(!) και θα μας πάρουν τα σπίτια!». Το άκουγα μικρός από πολιτικούς και ραδιοφωνικές εκπομπές προπαγάνδας όπως «Στον ιστό της αράχνης», το διάβαζα και σε εφημερίδες. Κάθε εποχή με τον μπαμπούλα της και τα παραμύθια της. Για να φοβούνται και να κάθονται φρόνιμα οι «ζωηρούληδες» με τις πολλές απορίες και αντιρρήσεις.
Μας αρέσει να ζούμε με αυταπάτες. Αρνούμαστε να δούμε κατάματα την πραγματικότητα και να διδαχθούμε από τα παθήματά μας. Κοτσάρουμε μονίμως τον τίτλο-κλισέ «Νέα πρόκληση Ερντογάν» (τεμπέλη αρχισυντάκτη!) και καθαρίζουμε. Ο κακός Ερντογάν φταίει για τις ελληνοτουρκικές διαφορές! Μόλις φύγει αυτός θα αλλάξουν όλα δια μαγείας! Θα έρθει το… ξανθό γένος να μας προσφέρει στο πιάτο την Πόλη και την Αγια-Σοφιά! Ξεχνάμε ότι τα ίδια ακριβώς που λέμε για τον σημερινό Τούρκο ηγέτη τα λέγαμε και για την Τσιλέρ (Ίμια), τον Ετζεβίτ (Αττίλας), τον Οζάλ, τον Εβρέν, τον Ντεμιρέλ.
Τα φορτώνουμε όλα κάθε φορά σε έναν «παρανοϊκό εγκληματία» που θέλει να μας αφανίσει και δεν σπαταλάμε φαιά ουσία. Δεν αναζητούμε τα «πώς» και τα «γιατί» εκεί που πρέπει: σε παλιά και νέα εγκλήματα «εχθρών» αλλά και «φίλων», καθώς και σε δικά μας ολέθρια λάθη. Μας βολεύει να τα ερμηνεύουμε όλα με κουβέντες καφενείου: οι καλοί και οι κακοί, οι τρελοί και οι γνωστικοί. Να νομίζουμε ότι οι πόλεμοι γίνονται γιατί κάποιος τρελάθηκε ξαφνικά. Ότι το πρόβλημα είναι τα πρόσωπα και όχι οι πολιτικές, τα συμφέροντα, οι συσχετισμοί δυνάμεων. Όπως τώρα στην Ουκρανία.
Η ανταλλαγή πυρών συνδυάζεται με ανταλλαγή fake news και ο σφοδρός πόλεμος παραπληροφόρησης διαμορφώνει πολίτες ευάλωτους σε θεωρίες συνωμοσίας και ανοησίας. Πρώτο μεγάλο θύμα κάθε πολέμου, η αλήθεια.
