Γιάννινα, οδός Μητροπόλεως. Η γειτονιά μου. Όλα τα σπίτια είχαν δροσερά χαγιάτια, αυλές και μπαξέδες για το καλοκαίρι αλλά και ζεστά χειμωνιάτικα δωμάτια.
Διέθεταν την τέλεια θερμομόνωση: βαριά εσωτερικά κεπέγκια στα πεταχτά παράθυρα, χοντρούς πέτρινους τοίχους και κεραμοσκεπή με σοφίτα, στην οποία ανεβαίναμε από σκάλα που άρχιζε μέσα από τον μουσανταρά (εντοιχισμένη ντουλάπα-δωμάτιο). Τα καλοκαίρια μεταφέραμε το καθιστικό και την τραπεζαρία στο μεγάλο χωλ-χαγιάτι.
Η φωτογραφία είναι από το βιβλίο του Τάσου Παπασταύρου «Ιωαννίνων Εγκώμιον». Τα πιο πολλά από τα σπίτια που βλέπουμε ρημάζουν ακατοίκητα ή έχουν καταρρεύσει, παρ’ ό,τι χαρακτηρισμένα διατηρητέα.
Τα διατηρητέα πολιτισμικά μνημεία απαγορεύεται να τα γκρεμίσεις και να φτιάξεις πολυκατοικία (εκτός αν έχεις μπάρμπα στην Κορώνη), επιτρέπεται όμως να τα αφήσεις να γκρεμιστούν από μόνα τους! Η αναστήλωση ενός τέτοιου σπιτιού κοστίζει μια περιουσία αλλά την πολιτεία δεν τη νοιάζει. Είσαι ιδιοκτήτης διατηρητέου; Κόψε τον λαιμό σου!
Τα σπίτια της γειτονιάς μου είχαν στην πίσω πλευρά μεγάλους κήπους, ολάνθιστους αυτή την εποχή και γεμάτους κουμπλιές (κορομηλιές), κερασιές, δαμασκηνιές.
Δεν υπήρχε σπίτι χωρίς κήπο και κήπος χωρίς κουμπλιά. Οι μανάδες μάς φώναζαν να μη κόβουμε και τρώμε τα κούμπλα άγουρα γιατί θα μας πιάσει κόψιμο. Ο πραγματικός λόγος, όμως, ήταν άλλος: Τα ήθελαν να τα κάνουν γλυκό! Τα καθάριζαν και τα βούταγαν στον ασβέστη για να σφίξουν, να μη διαλυθούν στο βράσιμο και να γίνουν τραγανά. Δέχονταν μια επίσκεψη; Έβγαζαν αμέσως να κεράσουν γλυκό κούμπλο σε σκαλιστό ασημένιο δίσκο με κεντητό σεμεδάκι! Και νερό παγωμένο από το πηγάδι!
Στο πρώτο σπίτι δεξιά, που μόλις διακρίνεται και που τώρα δεν υπάρχει, έμενε για πολλά χρόνια με ενοίκιο ο καθηγητής της Ζωσιμαίας και λογοτέχνης Αρσένης Γεροντικός.
ΘΩΜΑΣ ΝΟΥΣΙΑΣ
