Καλοκαίρι 1961. Γεύμα με καραβίδες στο ταβερνάκι του Λάμπρου Μάλαμα, στο Νησί της Παμβώτιδας. Φωτογραφία του Παναγιώτη Βοκοτόπουλου.
Σε ένα από τα 260 βιβλία του, με τίτλο «Σημειώσεις ενός ταβερνιάρη», ο πολυγραφότατος συγγραφέας Λάμπρος Μάλαμας (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Ρωμύλου Τσάρα) αναφέρεται στα χρόνια που είχε την ταβέρνα και μαζί με τη γυναίκα του τη Σοφία σέρβιραν καραβίδες με σκορδαλιά από καρύδια και χέλια ψημένα στην κεραμίδα.
Οι Γιαννιώτες σπάνια τις μαγείρευαν στα σπίτια τους τις δυο αυτές λιμνίσιες νοστιμιές. Προτιμούσαν να τις απολαμβάνουν στις ψαροταβέρνες του Νησιού και της Ντραμπάτοβας. Ψημένες καραβίδες αγόραζαν και από τον Ιορδάνη καθώς περνούσε με το ταψί του από τα καφενεία της Κυρα-Φροσύνης και του Μακρή.
«Πάμε να φάμε τα ανάποδα της λίμνης!». Ανάποδο της λίμνης έλεγαν την καραβίδα γιατί περπατάει και ανάποδα, προς τα πίσω. Τα ανάποδα της θάλασσας είναι ο κάβουρας και τα άλλα καρκινοειδή.
Αντίθετα, στους δρόμους συναντούσες κάθε πρωί νοικοκυρές που πήγαιναν στον φούρνο της γειτονιάς το ταψί με τον κυπρίνο, τις τσίμες, τις δρομίτσες, τα γλίνια και τα άλλα ψάρια της λίμνης. Τα λιμνίσια βατραχοπόδαρα, που για τους τουρίστες είναι η σπεσιαλιτέ μας, μέχρι πριν μερικές δεκαετίες στα Γιάννινα ήταν άγνωστα ως φαγητό. Δεν τα μαγείρευε και δεν τα έτρωγε κανένας.
«Παμβώτις» σημαίνει «αυτή που τρέφει τους πάντες». Η Παμβώτιδα είναι μια λίμνη εκατομμυρίων ετών και για εκατομμύρια χρόνια έτρεφε τους πάντες. Στην κατοχή έσωσε τους Γιαννιώτες από την πείνα.
Μέχρι που ήρθαν κάποιοι φωστήρες και της άλλαξαν τα φώτα. Με τις φαεινές τους ιδέες και τα… αναπτυξιακά τους μπαζώματα εξαφάνισαν την σπάνια πανίδα και χλωρίδα της, σφράγισαν τις πηγές και τις καταβόθρες που ανανέωναν τα νερά της, έχτισαν τοίχο στις όχθες όπου η λίμνη αυτοκαθαριζόταν βγάζοντας με το κύμα κάθε ρύπο.
Αποτέλεσμα: Οι καραβίδες και τα πιο πολλά είδη ψαριών εξαφανίστηκαν και η Παμβώτιδα αργοπεθαίνει, ενώ οι φωστήρες συνεχίζουν απτόητοι τις ολέθριες παρεμβάσεις τους. Νέες οριοθετήσεις, που σημαίνει νέα μπαζώματα. Τα ψηφαλάκια των καταπατητών πάνω απ’ όλα!
