Στη χριστουγεννιάτικη αγορά πριν 67 χρόνια. Το κρεοπωλείο Μπράνη στα Γιάννινα, στην οδό Τσιριγώτη 38, το μακρινό 1956. «Τα μοσχάρια του γάλακτος, τα ζυγούρια είναι μανάρια». (Φωτογραφία Λ. Μπράνη από το αρχείο του Epirus News).
Οι παλιοί Γιαννιώτες δεν έτρωγαν γαλοπούλα. Στο χριστουγεννιάτικο μεσημεριανό τραπέζι είχαν γιαπράκια (λαχανοντολμάδες) και χοιρινό με πρασοσέλινο.
Για πρωινό, μόλις γύριζαν από τη χριστουγεννιάτικη Θεία Λειτουργία, έτρωγαν πατσά με μπόλικο σκορδοστούμπι (σκόρδο στουμπισμένο στο γουδί) και ξύδι. Ο χριστουγεννιάτικος πατσάς, όπως και η πασχαλινή μαγειρίτσα, ήταν για να σπάνε σταδιακά την πολυήμερη νηστεία, να μη τρώνε αμέσως κρέας και τους πέφτει βαρύ.
Ρεβεγιόν (που δεν το έλεγαν ρεβεγιόν) έκαναν μόνο παραμονή Πρωτοχρονιάς. Η παραμονή των Χριστουγέννων ήταν μέρα νηστείας και προετοιμασίας. Έπεφταν νωρίς για ύπνο για να σηκωθούν αχάραγα με την πρώτη καμπάνα να πάνε στην εκκλησία.
Τα γλέντια στους δρόμους με ψησταριές και κλαρίνα, που κάνουν την παραμονή των Χριστουγέννων να μοιάζει με Τσικνοπέμπτη, είναι καινούργιο «φρούτο». Τα καθιέρωσαν τα τελευταία χρόνια κάποιοι μαγαζάτορες για να μαζεύουν κόσμο. Άλλωστε, αντίθετα με τα χωριά, μέσα στα Γιάννινα τα κλαρίνα και τα δημοτικά τραγούδια δεν συνηθίζονταν σε κανένα γλέντι. Διασκέδαζαν με κιθάρες, χαβάγιες και καντάδες.
Το χριστουγεννιάτικο δέντρο το στόλιζαν την προπαραμονή (και όχι ένα μήνα νωρίτερα όπως τώρα) με στολίδια… 100% οικολογικά: κουκουνάρια και καρύδια βαμμένα με χρυσομπογιά, γιορτινές ευχετήριες κάρτες που λάβαιναν από συγγενείς και φίλους και βαμπάκι για χιόνι.
Τέλος, τα δώρα ο Αϊ-Βασίλης τα έφερνε πάντα στη γιορτή του. Στην αλλαγή του χρόνου κατέφτανε με το έλκηθρό του και κατέβαινε από την καμινάδα. Δεν ερχόταν χριστουγεννιάτικα με τους καλικάντζαρους όπως τον θέλουν οι Αμερικάνοι και οι νέες καταναλωτικές συνήθειες που υιοθετήσαμε.
